Rodzinę zastępczą tworzą:
- małżonkowie
- osoba niepozostająca w związku małżeńskim.
Formami rodzinnej pieczy zastępczej są:
- rodzina zastępcza spokrewniona (dziadkowie, pełnoletnie rodzeństwo),
- rodzina zastępcza niezawodowa (dalsza rodzina, osoby niespokrewnione),
- rodzina zastępcza zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna,
- rodzinny dom dziecka.
Rodzina zastępcza spokrewniona:
- tworzą ją małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka (dziadkowie, pradziadkowie lub pełnoletnie rodzeństwo),czyli najbliższe dla dziecka osoby, na których zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym ciąży obowiązek alimentacyjny.
Rodzina zastępcza niezawodowa i zawodowa:
- tworzą ją małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim NIE będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka, czyli przez osoby z dalszej rodziny lub też zupełnie obce (niespokrewnione z dziećmi),
- w rodzinie zastępczej niezawodowej i zawodowej w tym samym czasie może przebywać łącznie nie więcej niż 3 dzieci lub osób, które osiągnęły niepełnoletność przebywając w pieczy zastępczej,
- w razie konieczności umieszczenia w rodzinie zastępczej licznego rodzeństwa jest dopuszczalne umieszczenie większej liczby dzieci,
- w rodzinie zastępczej zawodowej umieszcza się dzieci na pobyt długoterminowy.
Rodzina zastępcza zawodowa specjalistyczna:
- obejmuje opieką w szczególności dzieci niedostosowane społecznie lub dzieci legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności wymagające szczególnej opieki
i pielęgnacji.
Rodziną pomocową może być:
- rodzina zastępcza niezawodowa, zawodowa lub prowadzący rodzinny dom dziecka,
- małżonkowie lub rodzina niepozostająca w związku małżeńskim – przeszkoleni do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub rodziny przysposabiającej.
Rodzinny dom dziecka:
- tworzony jest przez rodzinę, która wychowuje liczne rodzeństwo – dzieci w różnym wieku,
- rodzinnym domu dziecka może przebywać łącznie nie więcej niż 8 dzieci lub osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej (lub w razie konieczności liczniejsze rodzeństwo).
Pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które:
- dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej,
- nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona,
- wypełniają obowiązek alimentacyjny – w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego,
- nie są ograniczone w zdolnościach do czynności prawnych,
- są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem:
- zaświadczenie lekarskie
- opinia psychologiczna,
- przebywają na terytorium Polski (w przypadku cudzoziemca pobyt musi być legalny),
- zapewniają odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokojenie jego indywidualnych potrzeb:
- rozwój emocjonalny, fizyczny, społeczny
- właściwa edukacja i rozwój zainteresowań
- wypoczynek i organizacja czasu wolnego.
Procedura zostania rodziną zastępczą
I etap – przedstawienie dokumentów:
- Wniosek o skierowanie na szkolenie dla kandydatów na rodzinę zastępczą złożony w siedzibie Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Oleśnie,
- Dowód osobisty – do wglądu,
- Potwierdzenie miejsca stałego zamieszkania lub kopia najmu lokalu,
- Akt małżeństwa – w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim lub kopia wyroku rozwodowego,
- Potwierdzenie źródeł dochodu,
- Zaświadczenie lekarskie o braku przeciwskazań do pełnienia funkcji rodziny zastępczej.
Po uzyskaniu wstępnej akceptacji kandydatury kandydata na rodzinę zastępczą przez Organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, rozpoczyna się:
II etap – czyli ocena warunków bytowych i mieszkaniowych kandydata:
- Pracownik Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Oleśnie udaje się do miejsca zamieszkania kandydata celem sprawdzenia, czy posiadane przez niego warunki mieszkaniowe umożliwiają dziecku zaspokojenie jego indywidualnych potrzeb – emocjonalnych, edukacyjnych, rekreacyjnych.
Po otrzymaniu pozytywnej oceny warunków mieszkaniowych kandydata, rozpoczyna się
III etap – zbadanie:
predyspozycji i motywacji kandydata do sprawowania pieczy zastępczej sporządzone przez psychologa oraz pedagoga w siedzibie Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Oleśnie na podstawie badań oraz rozmów z kandydatem.
Po otrzymaniu pozytywnych opinii – psychologicznej i pedagogicznej, rozpoczyna się
IV etap – akceptacja umożliwiająca odbycie szkolenia na rodzinę zastępczą.
Dla kandydatów z powiatu oleskiego szkolenie jest prowadzone przez:
- Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Opolu
- Katolicki Ośrodek Adopcyjny i Opiekuńczy w Opolu
Wyboru ośrodka dokonuje kandydat na podstawie własnych przekonań.
Szkolenie trwa około 3 miesiące.
V etap:
Po zakończeniu szkolenia, na wniosek kandydata do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, Organizator rodzinnej pieczy zastępczej wydaje zaświadczenie kwalifikacyjne zawierające potwierdzenie ukończenia tego szkolenia.
Rodzinna piecza zastępcza zapewniają dziecku całodobową opiekę i wychowanie
a szczególnie :
- traktują dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej,
- zapewniają dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych,
- zapewniają kształcenie, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych,
- zapewniają rozwój uzdolnień i zainteresowań,
- zaspokajają jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne,
- zapewniają ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka,
- umożliwiają kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowił inaczej.
Wsparcie oferowane rodzinom zastępczym i prowadzącym rodzinny dom dziecka:
- pomoc koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej,
- poradnictwo specjalistyczne,
- grupy wsparcia,
- spotkania integracyjne,
- pomoc finansowa.
Formy wsparcia finansowego przysługującego rodzinom zastępczym i prowadzącym rodzinne domy dziecka (aktualizacja 03.06.2024 r.):
- świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej spokrewnionej - 1002,00 zł miesięcznie na każde dziecko,
- świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej zastępczej niezawodowej, zawodowej oraz w RDD - 1517,00 zł miesięcznie na każde dziecko,
- dodatek dla dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności - 306,00 zł miesięcznie.
Ponadto rodzinie zastępczej / prowadzącym rodzinny dom dziecka starosta może na ich wniosek przyznać:
- dofinansowanie do wypoczynku poza miejscem zamieszkania dziecka,
- świadczenie na pokrycie niezbędnych wydatków związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka – jednorazowo,
- świadczenie na pokrycie wydatków związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych lub innych zdarzeń mających wpływ na jakość sprawowanej opieki – jednorazowo lub okresowo,
- środki finansowe na utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnym – rodzinie zastępczej niezawodowej lub zawodowej,
- świadczenie na pokrycie kosztów związanych z przeprowadzeniem niezbędnego remontu lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu w domu jednorodzinnym – raz do roku rodzinie zastępczej zawodowej.
